Omuz, kolların ve gövdenin birleşim yerinde bulunan karmaşık bir eklem yapısıdır. Omuz, üç ana eklemden oluşur: glenohumeral eklem, akromioklaviküler eklem ve skapulotorasik eklem. Ana omuz eklemi, humerus (kol kemiği) ve skapula (kürek kemiği) olmak üzere iki kemikten meydana gelir. Akromioklaviküler eklem ise köprücük kemiği ve kürek kemiği arasındadır. Eklemlerdeki kemik uçları, kıkırdak doku ile kaplıdır. Omuz eklemini oluşturan kol kemiğindeki yuvarlak baş ve kürek kemiğinin eklem yüzeyleri, geniş hareket açıklığı sağlayan eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Bu eklem, top-yuva eklemi olarak adlandırılır. Büyük top ve küçük yuva arasındaki uyumsuzluk, labrum adı verilen halka şeklinde esnek kıkırdakla giderilir. Kürek kemiğinde omuz eklemi üzerini örten, köprücük kemiğiyle eklem yapan çıkıntıya akromion denir. Bu eklem hareketi az olan küçük yüzeylidir.

Omuzda bulunan eklemleri kapsül kapatır. Kapsül etrafında bulunan bağlar kemikleri bağlayarak sabitliği sağlar. Özellikle akromioklaviküler eklemdeki sabitlik, bağlar tarafından sağlanır. Sabitlik açısından omuz kuşağı kaslarının tendonları ve pazı adalesinin uzun başındaki tendon oldukça önemli bir fonksiyona sahiptir.

Omuz eklemi, yapısal olarak vücuttaki en karmaşık eklem olarak kabul edilir. Eklemin altı yöne hareket kabiliyeti olması nedeniyle sakatlanmalara ve hastalıklara yatkın bir durumu vardır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon alanında ağrılı omuz sorunlarına oldukça fazla rastlanır. Omuz ağrıları, omuz ekleminden kaynaklanabileceği gibi, başka bir alandan yansıyan ağrılar da olabilir. Başka yerden kaynaklanan ağrıların en fazla görüleni ise boyun fıtığıdır. Hastanın yapılan muayenesinde, ağrının sebebi belirlenebilir.

Omuz ağrıları akut ve kronik şekilde etkili olabilir. Düşme, darbe, kırık ve çıkıklar sonucunda akut omuz ağrıları oluşur. Bazen travma sonrasında hemen ağrı ortaya çıkmayabilir. Travma, cam silmek gibi yorucu olmayan kolların omuz üzerinde çalışmasıyla bile olabilir. Ağrılar şiddetli tarzda olur ve omuz hareketiyle birlikte artış gösterir. Kronik omuz ağrısı ise zamanla gelişir. Özellikle omzunu uzun süre kullananlar bu tür ağrılardan etkilenir. Bunun dışında nedeni bilinmeyen akut ve kronik omuz ağrıları da olabilir.

Omuz ağrılarında genellikle yumuşak doku etken olduğundan, omuzdaki kemik yapıyı gösteren röntgen çekiminden sonuç alınamaz. Bu tetkik sadece kireçlenme sorununda tanıya yardımcı olabilir. Ağrının nedenini belirlemek için hastaya MR tetkiki yapılmalıdır. Bu sayede hem kemik doku hem de yumuşak doku incelenebilir. Ultrasonografi tetkiki de tanıda kullanılabilir. Eğer omuzda sinir yaralanması olursa, EMG tetkiki de yapılmalıdır.

Omuz ağrısı akut şekilde gelişirse, hemen kol istirahati yapılması ve bölgeye buz uygulanması gerekir. Bu şekilde omuz daha az kullanılmış olur. Ağrısı şiddetli olanlarda omuz askısı kullanılabilir. Ancak askı süresinin az tutulması gerekir çünkü bu, omuz donmasına yol açabilir. Kronik omuz ağrılarında ise fizik tedavi yöntemleri kullanılır. Egzersizlerle kas gücü artırılmaya çalışılır ve eklem hareket açıklığı sağlanır. Nadir olarak kortizon enjeksiyonu yapılabilir.

Omuz sağlığını korumak için bazı önlemler almak önemlidir. Özellikle omuz hareketlerini yaparken dikkatli olunmalı ve aşırı yüklenmelerden kaçınılmalıdır. Ayrıca düzenli egzersizler ve doğru duruş teknikleri omuz sağlığını korumada etkili olabilir. Omuz ekleminin sağlığı, genel vücut sağlığı için de önemlidir çünkü omuz hareketleri günlük yaşam aktivitelerinde sıkça kullanılır.